Λεϊσμανίαση (Καλ-α-ζάρ), πώς εμφανίζεται και πώς αντιμετωπίζεται;

Φορείς:

σκύλοι, άγριοι κυνίδες και τρωκτικά.

Ενδιάμεσος ξενιστής:

αρθρόποδα του γένους Phlebo-tomus (σκνίπα). Πιο ευάλωτοι οι κοντότριχοι σκύλοι. 
Ο τρόπος μετάδοσης γίνεται με το τσίμπημα της σκνίπας, (βέβαια για να νοσήσει ο σκύλος θα πρέπει η σκνίπα να είναι μολυσμένη).
Η σκνίπα τσιμπά απ' το σούρουπο μέχρι το ξημέρωμα και ζει όπου υπάρχει πράσινο και υγρασία. Τα πρώτα έντομα ξεκινούν απ' τις αρχές της άνοιξης και σταματούν με τα πρώτα κρύα (συνήθως στα μέσα του φθινοπώρου). Oταν μια σκνίπα τσιμπήσει έναν φορέα μολύνεται με λεϊσμανιές. Αυτές στο έντερό της μετατρέπονται σε λεπτομονάδες και απ' την 5η μέρα της μόλυνσης όταν τσιμπηθεί άλλο ζώο μολύνεται. (Δηλαδή η μολύνουσα μορφή είναι η λεπτο-μονάδα, η οποία βρίσκεται στην σκνίπα). Oταν λοιπόν ο σκύλος μολυνθεί με την λεπτομονάδα, αυτή θα μετατραπεί σε λεϊσμάνια στο δέρμα και θα προσληφθεί απ' τα μακροφάγα (κύτταρα άμυνας). Ακολούθως τα μακροφάγα μεταφέρο-νται στα διάφορα όργανα (ιδίως σπλήνα, συκώτι, λεμφαδένες, μυελό οστών).

Τα πρώτα συμπτώματα εμφανίζονται μετά από λίγους μήνες ως ένα χρόνο. (Συνήθως τα περισσότερα περιστατικά παρουσιάζονται γύρω στα Χριστούγεννα και αργότερα). Στο πρώτο δίμηνο παρατηρούμε: αδυνάτισμα, ενώ υπάρχει όρεξη, και κόπωση (λόγω της αναιμίας). Αργότερα: πιτυρίαση, κακή αφή τριχώματος, τριχόπτωση και υπερκεράτωση του δέρματος στο ρύγχος και γύρω απ' τα μάτια, μεγάλη διόγκωση των λεμφαδένων και του συκωτιού, μεγάλη ανάπτυξη των νυχιών, έλκη στο δέρμα και ειδικά στα άκρα, επίσταξη (δηλαδή ρινορραγία) κατά διαστήματα. Αν δεν ληφθεί μέριμνα στα τελικά στάδια έχουμε βλάβες ήπατος, νεφρών, κυκλοφορικές διαταραχές (καρδιακή ανεπά-ρκεια) και βαρύτατη καχεξία, που τελικά οδηγούν στον θάνατο.

Η διάγνωση γίνεται:
α) με αναζήτηση του παρασίτου (παρακέντηση λεμφαδένα - χρώση και μικροσκοπική εξέταση ή καλλιέργεια πολφού λεμφαδένα) ή
β) με αναζήτηση αντισωμάτων (ανοσο-φθορι-σμός).
Τέλος η δερματική λεϊσμανίαση οφείλεται στην Leismania tropica. Η αρρώστια πρέπει να δηλώνεται στον νομοκτηνίατρο. Αν ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα (δηλαδή περιορισμός του σκύλου σε κλουβί με σίτα από το σούρουπο ως το ξημέρωμα) δεν μας επιβάλει κανείς την θανάτωσή του.

Σαν προφύλαξη καλό είναι να ρίχνουμε την περίοδο που υπάρχουν οι σκνίπες εντομοαπω-θητικά (Autan κ.λ.π.) κάθε σούρουπο, να μεταχειριζόμαστε τα διάφορα απωθητικά κουνου-πιών χώρου (π.χ. Bayvap, Spira κ.λ.π.) και εντομοπαγίδες (λάμπες κ.α.). Επίσης να μην έχουμε τους σκύλους εκτός σπιτιού και ειδικά δεμένους κυρίως σε κήπους με γκαζόν και λοιπά δένδρα και φυτά.
Θεραπεία υπάρχει και γίνεται.
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι ενέσιμα (Pentostam και Glucantime). Η επιτυχία της θεραπείας εξαρτάται από πολλές παραμέτρους όπως:
Γενική κατάσταση του σκύλου (νεφροί - καρδιά - ήπαρ)
Ηλικία Στάδιο της νόσου

Δοσολογία φαρμάκων
Έγκαιρη έναρξη της αγωγής
Περιβάλλον που ζει ο σκύλος (πρόβλημα επαναμόλυνσης)
Επίσης η νόσος μπορεί να αναζωπυρωθεί περίπου ένα χρόνο μετά την αγωγή, γι' αυτό χρειάζεται επανέλεγχος. Τα φάρμακα δεν κυκλοφορούν επίσημα στην Ελλάδα.
Έρευνες που έγιναν προ 5 ετίας έδειξαν, για την περιοχή της Αθήνας, ποσοστό πάνω από 20% απ' τους εξετασθέντες σκύλους θετικούς στο καλ-α-ζάρ.