Όταν οι κυνηγετικές τους αρετές φτάνουν στο ζενίθ, οι σκύλοι ιχνηλάτες είναι το κλειδί της επιτυχίας στο λαγοκυνήγι, την παραδοσιακή και πιο δημοφιλή μέθοδο κυνηγίου στην Ελλάδα. Πριν οριοθετήσουμε το προφίλ του πολύ καλού έως άριστου ιχνηλάτη, θα πρέπει να επισημάνουμε ορισμένα ουσιώδη στοιχεία που έχουν άμεση σχέση με τις συνήθειες του λαγού γενικώς.
• Ο λαγός αντιμετωπίζει τους διώκτες του με την πονηριά που μεταφράζεται σε εξυπνάδα και με την ταχύτητα διαφυγής.
• Ο ντορός της βραδινής βοσκής μέχρι το πρωινό γιατάκι είναι πραγματικά ένας λαβύρινθος.
• Εκμεταλλεύεται στο μέγιστο βαθμό το έδαφος με σκοπό να μην αφήσει «φανερά» ίχνη, ιδιαίτερα κοντά στο γιατάκι.
• Στην καταδίωξη πάλι εκμεταλλεύεται το έδαφος, δημιουργώντας πολλά «κενά» χνάρια για να ξεγελάσει και να μπερδέψει τους σκύλους.
• Όταν είναι φοβισμένος «κρατάει» τη μυρωδιά, δηλαδή δεν αφήνει ντορό.
• Χίλια κόλπα κάνει γενικώς για να μπερδέψει τους διώκτες του, αλλά για τον ιχνηλάτη έχουν σημασία τα ίχνη που αφήνει.
Οι οσφρητικές εντυπώσεις
Επιπλέον, ας αναλύσουμε τη μυρωδιά του λαγού σε σχέση με το περιβάλλον γενικώς για να καταλάβουμε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ο σκύλος και παράλληλα τα προσόντα που πρέπει να διαθέτει για το κυνήγι.
Τη μυρωδιά του λαγού ο σκύλος την αντιλαμβάνεται σαν «οσφρητική εντύπωση», που καταγράφεται στο μυαλό του. Όμως, ο λαγός μέσα σ’ ένα βράδυ βοσκής θα πατήσει σε χώμα, σε βράχο, σε λιβάδι, σε νερά, σε λάσπες, ανάλογα την εδαφική σύσταση του βιότοπου που ζει. Η μυρωδιά του λαγού και η μυρωδιά του εδάφους δημιουργούν άμεσα ένα «κοκτέιλ» οσμής, το οποίο μεταβάλλεται σε ένταση και σύσταση ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες που επικρατούν τη συγκεκριμένη μέρα στην περιοχή. Μέσα σ’ αυτό το «κοκτέιλ», η μυρωδιά του λαγού άλλοτε είναι δυνατή και υπερισχύει και άλλοτε είναι αδύνατη έως ανύπαρκτη. Άρα έχουμε κάθε φορά διαφορετικές οσμές και συνεπώς διαφορετικές «οσφρητικές εντυπώσεις» για το σκύλο.
Τελειοποιείται με το χρόνο
Η ικανότητα ιχνηλασίας του σκύλου στο λαγό τελειοποιείται όσο αυτός μεγαλώνει και αποκτά εμπειρίες στις διαφορετικές «οσφρητικές εντυπώσεις», πράγμα που σημαίνει ότι πρέπει να κυνηγήσει σε διαφορετικές εδαφικές και κλιματικές συνθήκες, όπου θα συναντήσει τις διαφορετικές «μυρωδιές» του λαγού, γιατί δεν είναι μόνο η μυρωδιά του που τον οδηγεί στο γιατάκι, αλλά οι «οσφρητικές εντυπώσεις» που προκάλεσε αυτός με το πέρασμά του και είναι ο σημαντικότερος παράγοντας για έναν ιχνηλάτη.
Στον παρακάτω πίνακα αναλύονται όλοι οι παράγοντες του εδάφους, του αέρα και του καιρού, οι οποίοι επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά την ιχνηλασία του λαγού ή και άλλων ζώων.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ ΙΧΝΗΛΑΣΙΑΣ
1. ΕΔΑΦΟΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗ
α) Γυμνό, χωρίς βλάστηση - αρνητική
β) Ξερό, σκόνη, αμμουδιά - αρνητική
γ) Βραχώδες, πετρώδες - αρνητική
δ) Μουχλιασμένο, βρόμικο, πατημένο από κοπάδια - αρνητική
ε) Πολύ υγρό, νερουλό, έπειτα από δυνατή βροχή - αρνητική
στ) Έδαφος πιο ζεστό απ’ την ατμόσφαιρα - αρνητική
ζ) Έδαφος με κανονική υγρασία - θετική
η) Έδαφος πιο κρύο απ’ την ατμόσφαιρα - θετική
θ) Έδαφος με κοντή βλάστηση - θετική
ι) Λιβάδια με καθαρό γρασίδι - θετική
2. ΚΑΙΡΟΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗ
α) Ζεστός με μεγάλες θερμοκρασίες - αρνητική
β) Ξηρός, χωρίς υγρασία και βροχές - αρνητική
γ) Πολύ δυνατές βροχές - αρνητική
δ) Παγωνιές, πάχνες, παγωμένο χιόνι - αρνητική
ε) Μόνιμη ομίχλη ή απότομες συννεφιές - αρνητική
στ) Αίθριος, δροσερός με κανονική θερμοκρασία - θετική
ζ) Σιγανές βροχές, χειμωνιάτικες - θετική
η) Παγωνιά και πάχνη που λιώνει - θετική
θ) Ομίχλη ή χιόνι που αρχίζει να πέφτει - θετική
3. ΑΕΡΑΣ ΕΠΙΔΡΑΣΗ
α) Κρύοι και δυνατοί βοριάδες - αρνητική
β) Δυνατοί άνεμοι γενικώς - αρνητική
γ) Νοτιάδες - αρνητική
δ) Δροσερό βοριαδάκι - θετική
ε) Όλοι οι μέτριοι άνεμοι εκτός του νοτιά - θετική
ζ) Άπνοια - θετική
Μετά τα παραπάνω στοιχεία, αθροίζοντας τις εκπληκτικές βιολογικές ικανότητες του λαγού, τις δύσκολες διαδρομές που κάνει για να αποπροσανατολίσει τους διώκτες, τις αρνητικές επιπτώσεις του εδάφους, του αέρα και του καιρού στο ντορό που αφήνει, συμπεραίνουμε πως ένας ιχνηλάτης πρέπει να έχει πολλά προσόντα σωματικά, πνευματικά και ψυχολογικά, για να κυνηγήσει σωστά το λαγό.
Οι φάσεις του κυνηγίου
Οι γενικές φάσεις που εξελίσσονται στο κανονικό και ορθολογικό κυνήγι είναι οι παρακάτω:
• Ψάξιμο αρχικό
• Πλησίασμα
• Ξεσήκωμα
• Καταδίωξη
Ο σκύλος που θα ανταποκριθεί με επιτυχία σ’ όλες τις παραπάνω φάσεις, θα πρέπει πριν απ’ όλα να είναι ηλικίας 3 ετών και πάνω, με μεθοδική και σωστή εκπαίδευση και εμπειρία κυνηγετική. Με αυτά τα δεδομένα μπορούμε να ορίσουμε αντικειμενικά το προφίλ του πολύ καλού ή άριστου ιχνηλάτη. Αντίθετα, οποιαδήποτε άλλη κρίση εκτός του ορίου ηλικίας που θέσαμε και της ανάλογης εμπειρίας, θα μας χαρακτήριζε επιπόλαιους και αιθεροβάμονες και θα ήταν άδικη για το σκύλο.
Ο ορισμός του καλού ιχνηλάτη
Περιγράφοντας το προφίλ του πολύ καλού ή άριστου ιχνηλάτη, ο σκύλος πρέπει να διαθέτει:
1. Σωματική και ψυχική υγεία
2. Ολοκληρωμένη εκπαίδευση
3. Δυνατή και λεπτή όσφρηση
4. Δυνατή και καθαρή φωνή
5. Να πληρεί όλα τα μορφολογικά πρότυπα της ράτσας
6. Να πληρεί όλα τα εργασιακά πρότυπα της ράτσας
7. Να υπακούει σε κάθε κάλεσμα και εντολή του κυνηγού
Ψάξιμο-πλησίασμα-ξεσήκωμα-καταδίωξη
1. Μεθοδικό και συγκρατημένο ψάξιμο, χωρίς επιπολαιότητα. Πρέπει να ψάχνει με σοβαρότητα αρκετή περιοχή έτσι ώστε να βρίσκεται εδαφικά «μέσα» στο ντορό στις περιπτώσεις που τα ίχνη χάνονται. Σ’ αυτή τη φάση μπορεί να κάνει ένα ή δύο πισωγυρίσματα το πολύ, αλλά μετά πρέπει απαραίτητα να συνεχίσει στον κανονικό ντορό πλέον. Αυτό μπορεί να το πετύχει αν έχει την οξυδέρκεια να κάνει κύκλους και ανοίγματα στα σημεία που διακόπτεται ο ντορός, παραμένοντας στην πορεία του ζώου.
2. Ακρίβεια στην ακολούθηση των ιχνών, με την ικανότητα να κρατάει σταθερό έλεγχο στο ντορό κατά τη διάρκεια του ψαξίματος μέχρι το γιατάκι. Ένας ιχνηλάτης με τέτοια προσόντα, όταν ακολουθεί τη μυρωδιά του ζώου, κάνει όσο το δυνατόν λιγότερες παρακάμψεις, δεν ξεφεύγει απ’ τη γραμμή του ντορού και καταλαβαίνει εύκολα τη σωστή κατεύθυνση που πήρε το θήραμα.
3. Υπομονή. Να αντιμετωπίζει κάθε πρόβλημα που παρουσιάζεται με μεγάλη υπομονή και επιμονή και με την ανάλογη χρονική διάρκεια, έτσι ώστε να πάρει τον έλεγχο του κυνηγιού πάλι με το μέρος του. Η υπομονή βοηθάει το σκύλο να ολοκληρώνει τη δουλειά του με σιγουριά στις δύσκολες καταστάσεις και να μην αφήνει το κυνήγι στη μέση.
4. Ανεξαρτησία. Είναι η ικανότητα του ιχνηλάτη να βασίζεται στον εαυτό του και να μην επηρεάζεται απ΄ τα λάθη των άλλων σκύλων. Ειδικά στο κυνήγι μαζί με άλλα σκυλιά, ο κατάλληλος βαθμός ανεξαρτησίας φαίνεται όταν συγκεντρώνεται με σοβαρότητα στο ντορό που ακολουθεί, χωρίς να διακόπτει τη δουλειά του με το παραμικρό που θα δει ή θ’ ακούσει απ’ τα υπόλοιπα σκυλιά. Στην περίπτωση όμως, που κάποιο άλλο σκυλί με το γάβγισμά του δείχνει ότι πραγματικά βρήκε κάτι χειροπιαστό (φρέσκο ντορό ή τον ίδιο το λαγό), τότε πρέπει να πλησιάσει και να δουλέψει πλέον ομαδικά. Το να μην παίρνει πρωτοβουλία και να μιμείται τα άλλα σκυλιά, είναι δείγμα έλλειψης ανεξαρτησίας. Το να αγνοεί παντελώς τα άλλα σκυλιά της ομάδας, ή να μην τα προσέχει καθόλου, ή να κινείται μαζί τους χωρίς συγχρονισμό στις κινήσεις, είναι δείγμα υπερβολικής ανεξαρτησίας, που είναι λάθος πάλι για την ομάδα.
5. Συνεργασία. Είναι η ικανότητα του ιχνηλάτη να συνεργάζεται αρμονικά με τους άλλους σκύλους, συμβάλλοντας με αποτελεσματικό τρόπο στον κοινό σκοπό της ομάδας, που είναι η ανακάλυψη και η καταδίωξη του λαγού ή άλλου ζώου, χωρίς ζήλιες ή άλλες ενέργειες που θα χαλάσουν το κυνήγι και θα σπάσουν την ομαδικότητα.
6. Το πλησίασμα στο γιατάκι πρέπει να γίνεται σταθερά και σίγουρα, με το ανάλογο γάβγισμα σε συχνότητα, που χαρακτηρίζει κάθε ράτσα σύμφωνα με το πρότυπο εργασίας.
7. Σ’ όλη τη διάρκεια της ιχνηλασίας και ιδιαίτερα σ’ αυτή τη φάση, το γάβγισμα πρέπει να είναι αληθινό και όχι ψεύτικο.
8. Μετά το πλησίασμα, η επόμενη ενέργεια του σκύλου είναι το ξεσήκωμα. Συνήθως ο λαγός πριν το φώλιασμα κάνει το λεγόμενο «πήδημα» δημιουργώντας ένα κενό μερικών μέτρων στο ντορό, ο οποίος τελειώνει φυσιολογικά λίγα μέτρα πριν το γιατάκι. Σ’ αυτή την περίπτωση απαραίτητο προσόν είναι η «αίσθηση του θηράματος», δηλαδή η σιγουριά και η γνώση του σκύλου ότι υπάρχει θήραμα πολύ κοντά του και οφείλει να το ξεσηκώσει. Το έμπειρο σκυλί, σ’ αυτή την περίπτωση, δύο πράγματα μπορεί να κάνει. Αρχίζει αυτόβουλα το ψάξιμο των θάμνων γύρω του μπαίνοντας στο πυκνό μέχρι να ξεσηκωθεί ο λαγός ή εκμεταλλευόμενο τον αέρα, μυρίζει τη θέση του λαγού και άμεσα φτάνει στο γιατάκι και τον ξεσηκώνει με το «κεφάλι όρθιο», ένα προσόν σημαντικό για ιχνηλάτη.
9. Μεγάλη καταδίωξη, που φαίνεται απ’ την ικανότητα του ιχνηλάτη να κρατά τον έλεγχο του ντορού και να «ανεβαίνει» προοδευτικά, με αποφασιστικότητα και σταθερότητα, κανονίζοντας την ταχύτητά του με τέτοιο λογικό τρόπο, έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις διάφορες συνθήκες και περιστάσεις που θ’ αντιμετωπίσει. Η καταδίωξη πρέπει πάντα να δηλώνεται με το γάβγισμα του σκύλου. Αν σε κάποιο σημείο χάσει τον ντορό, πρέπει πρώτα να απομονώσει αυτό το μέρος και μετά βαθμιαία και λεπτομερειακά να επεκτείνεται σπειροειδώς σε μεγαλύτερη περιοχή, μέχρι να ξανακερδίσει τον ντορό και να συνεχίσει την καταδίωξη. Στη φάση της καταδίωξης απαραίτητο στοιχείο και προσόν του σκύλου είναι ο προσανατολισμός στην κατεύθυνση του θηράματος που διώκει.
10. Να έχει μεγάλη αντοχή σ’ όλη τη διάρκεια του κυνηγιού και να επιμένει τόσο πολύ, όσο είναι απαραίτητο. Στην περίπτωση της καταδίωξης του λαγού, να συνεχίζει τόσο μακριά, μέχρι ν’ αναγκάσει το λαγό να γυρίσει πίσω στην περιοχή που ξεσηκώθηκε, όσες φορές κι αν χρειαστεί.
11. Προσαρμοστικότητα. Είναι η ικανότητα του ιχνηλάτη να προσαρμόζεται γρήγορα στις αλλαγές των συνθηκών ιχνηλασίας. Ένας προσαρμόσιμος ιχνηλάτης θα καταδιώξει το θήραμα τόσο γρήγορα ή τόσο αργά, όσο οι συνθήκες το επιτρέπουν. Σε αντίθετη περίπτωση θα κουραστεί άσκοπα και θα χάσει τη δύναμη και την αντοχή του.
12. Αποφασιστικότητα. Έχει άμεση σχέση με την υπομονή και τα δύο μαζί είναι στοιχεία που συνυπάρχουν στον ίδιο σκύλο, δηλαδή η αποφασιστικότητα είναι αποτέλεσμα της υπομονής και αντίστροφα. Χαρακτηρίζουν τη μεγάλη ποιότητα του ιχνηλάτη. Ένας αποφασιστικός σκύλος κυνηγάει στο μέγιστο των δυνατοτήτων του, ακόμα και πέρα απ’ τα όρια της αντοχής του, έχοντας μόνο ένα πράγμα στο μυαλό του: «να τελειώσει αυτό που άρχισε».
13. Ανταγωνιστικό πνεύμα. Είναι η επιθυμία του ιχνηλάτη να υπερισχύει στο ψάξιμο ή την καταδίωξη του θηράματος. Όμως εδώ υπάρχει ένα λεπτό και κρίσιμο σημείο. Το πνεύμα ανταγωνισμού θα πρέπει να ακολουθείται από έλεγχο και συγκέντρωση του σκύλου στο κυνήγι του ζώου και μόνο και όχι από την πρόθεσή του να νικήσει τους άλλους ιχνηλάτες. Ο υπερβολικός ανταγωνισμός φαίνεται καθαρά γιατί ο σκύλος χάνει την προσαρμοστικότητα, την υπομονή, τη συνεργασία και την ανεξαρτησία, με αποτέλεσμα να χάνει αντί να κερδίζει.
14. Εξυπνάδα. Είναι το προσόν του ιχνηλάτη που τον βοηθάει να εφαρμόσει όλες τις ικανότητές του αποτελεσματικά, με τον τρόπο ενός έμπειρου τεχνίτη. Ο έξυπνος σκύλος μαθαίνει απ’ τις εμπειρίες του και σπάνια χάνει το χρόνο του, επαναλαμβάνοντας τα προηγούμενα λάθη. Η εξυπνάδα φαίνεται απ’ την ικανότητα του σκύλου να προσαρμόζεται στις αλλαγές των συνθηκών ιχνηλασίας, να ακολουθεί το ντορό σταθερά, ελέγχοντας και χρησιμοποιώντας πολλούς τρόπους και μεθόδους ιχνηλασίας, και να κλιαφίζει σε διαφορετικούς τόνους για κάθε περίσταση δίνοντας έτσι στον κυνηγό σημαντικές πληροφορίες για τη θέση του θηράματος και την εξέλιξη του κυνηγιού.
Τα λάθη του ιχνηλάτη
1. Εγκατάλειψη-παραίτηση. Πολύ σοβαρό μειονέκτημα για έναν ιχνηλάτη. Φαίνεται απ’ την απροθυμία να κυνηγήσει σωστά, δεν κάνει καταδίωξη, δεν έχει επιμονή, ασχολείται με τ’ άλλα σκυλιά, δεν προσπαθεί πολύ και λουφάρει στις δύσκολες καταστάσεις, δηλαδή γενικώς σταματάει το κυνήγι στη μέση. Μερικές φορές το φαινόμενο αυτό οφείλεται στην κούραση του σκύλου και όχι στο χαρακτήρα του. Σ' αυτή την περίπτωση, ο κριτής σταθμίζει τους διάφορους παράγοντες που επέδρασαν αρνητικά στο σκύλο και συνήθως δίνεται ορισμένος χρόνος ξεκούρασης μέχρι να ξαναμπεί στον αγώνα.
2. Αντίθετο ψάξιμο ντορού. Είναι το λάθος που κάνει ο σκύλος να ακολουθεί τον ντορό αντίθετα απ’ την κατεύθυνση του λαγού. Αυτό οφείλεται μερικές φορές στον ανταγωνισμό με τ’ άλλα σκυλιά και συνήθως επανέρχεται στην κανονική γραμμή των χναριών, οπότε κρίνεται με επιείκεια, αν όμως επιμένει πολλή ώρα και σε μεγάλη απόσταση, τότε κρίνεται αρνητικά. Το αντίθετο ψάξιμο δείχνει έλλειψη ικανότητας του ιχνηλάτη να αποφασίσει και να καταλάβει την κατεύθυνση που πήρε ο λαγός.
3. Φαινομενικό ψάξιμο. Σ’ αυτή την περίπτωση ο σκύλος υποκρίνεται ότι ιχνηλατεί σε ντορό που στην πραγματικότητα δεν υπάρχει. Ορισμένοι ιχνηλάτες το κάνουν αυτό με πολύ πειστικό τρόπο και χρειάζεται μεγάλη εμπειρία του κριτή να το καταλάβει.
4. Παθητικότητα. Είναι η έλλειψη προσπάθειας ή προθυμίας του σκύλου να κάνει πρόοδο στην ιχνηλασία. Είναι διστακτικός, νωθρός, κινείται άσκοπα, με αποτέλεσμα να χάνει το στόχο του.
5. Φλύαρο γάβγισμα. Είναι το υπερβολικό ή άσκοπο γάβγισμα στο ψάξιμο ή στην καταδίωξη. Κλιαφίζει συνέχεια στο ίδιο σημείο του ντορού χωρίς να προχωράει προς την κατεύθυνση του λαγού ή κλιαφίζει υπερβολικά από μεγάλη έξαψη, όταν έχει χάσει τα χνάρια και προσπαθεί να τα ξαναβρεί.
6. Επιπολαιότητα. Είναι το λάθος που κάνει ο σκύλος να μη σημαδεύει το σημείο του ντορού που έχασε, με αποτέλεσμα να απομακρύνεται πολύ απ’ αυτό το σημείο στην προσπάθειά του να ξαναβρεί τη μυρωδιά. Κάνει άσκοπες βόλτες, αποφεύγει τα επικίνδυνα και δύσκολα εδάφη και γενικώς δεν κάνει μεγάλη προσπάθεια, με αποτέλεσμα να βρίσκεται μακριά απ’ τον πραγματικό ντορό, τον οποίο τελικά χάνει. Τις περισσότερες φορές είναι μια αυθόρμητη ενέργεια του σκύλου που προπορεύεται, που δείχνει μ’ αυτόν τον τρόπο υπερανταγωνιστικότητα ή μια προσπάθεια να ξανακερδίσει το χαμένο πλεονέκτημα που είχε απέναντι στα υπόλοιπα σκυλιά, όμως πρέπει να επανέλθει στον κανονικό ρυθμό.
7. Αλλαγή ντορού. Στην προσπάθειά του να ξαναβρεί τον χαμένο ντορό, απομακρύνεται απ’ την περιοχή, με αποτέλεσμα να μπλέξει τα χνάρια και να πάρει τον ντορό άλλου λαγού. Αυτή η ενέργεια δηλώνει έλλειψη υπομονής και επιμονής.
8. Άφωνη καταδίωξη. Είναι λάθος να μη γαβγίζει στη γραμμή του ντορού και να δίνει σε όλη τη διάρκεια της καταδίωξης το στίγμα της πορείας του.
9. Μεγάλη ταχύτητα. Είναι λάθος να τρέχει υπερβολικά σαν λαγωνικό, χωρίς να έχει τον έλεγχο του ντορού. Τα πολύ γρήγορα σκυλιά εκτρέπονται απ’ τα χνάρια και γενικώς τρέχουν την περισσότερη ώρα εκτός ντορού.
10. Έλλειψη ανεξαρτησίας. Είναι κοινό λάθος που φαίνεται όταν ο σκύλος κοιτάζει τ’ άλλα σκυλιά και τ’ αφήνει να αποφασίσουν αυτά την όλη πορεία της ιχνηλασίας, χωρίς να αναλαμβάνει πρωτοβουλία.
11. Έλλειψη προσανατολισμού. Είναι λάθος να μην μπορεί να βρει εύκολα την κατεύθυνση που πήρε το θήραμα γενικώς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου