Τροφική αλλεργία.

Οι σκύλοι και οι γάτες, όπως και οι άνθρωποι, μπορεί να αναπτύξουν αλλεργίες που οφείλονται στην τροφή. Στα περισσότερα ζώα εμφανίζονται συμπτώματα που περιορίζονται στο δέρμα, ενώ σε ένα ποσοστό 10-15% των ασθενών ζώων παρουσιάζονται και γαστρεντερικές διαταραχές.

Η αλλεργική αυτή δερματίτιδα, εμφανίζεται ανεξάρτητα από το φύλο, την ηλικία ή τη φυλή, τόσο στο σκύλο όσο και στη γάτα. Υποστηρίζεται ότι ορισμένες φυλές σκύλων (Κόκερ Σπάνιελ, Σπρίνγκερ Σπάνιελ, Λαμπραντόρ) ενδέχεται να την εμφανίζουν συχνότερα. Τα συμπτώματα αρχίζουν αιφνίδια ή προοδευτικά, χωρίς οι ιδιοκτήτες να συσχετίζουν την έναρξή τους με κάποια πρόσφατη αλλαγή στη σίτιση του ζώου τους. Πράγματι, τα περισσότερα ζώα κατανάλωναν την υπεύθυνη τροφή για 2 τουλάχιστον έτη πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων της τροφικής αλλεργίας.

Τα κατοικίδια ζώα μπορούν να είναι αλλεργικά σε οποιοδήποτε συστατικό της τροφής τους. Επειδή τα περισσότερα ζώα τρώνε βιομηχανοποιημένες τροφές που περιέχουν πουλερικά, βοδινό, γαλακτοκομικά προϊόντα, αβγά, σόγια, σιτάρι και ψάρια, αυτά τα συστατικά ενοχοποιούνται συχνότερα. Όμως, οτιδήποτε μπορεί να φάει ένα ζώο, από λιχουδιές, υπολείμματα κουζίνας, παιχνίδια από δέρμα, ακόμα και χάπια για την αποφυγή παρασιτώσεων, είναι δυνατό να προκαλέσει αλλεργία. Η εξέλιξη της αλλεργίας δεν σχετίζεται με την ποιότητα της χορηγούμενης τροφής, έτσι σπάνια η κατάσταση του ζώου βελτιώνεται με τη χορήγηση τροφής ακόμα και εξαιρετικής ποιότητας.


Συμπτώματα

Χαρακτηριστικό της κλινικής εικόνας του ζώου, που πάσχει από τροφική αλλεργία, είναι ο γενικευμένος κνησμός καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, ο οποίος δεν μειώνεται με τη χορήγηση κορτιζόνης. Συνήθως παρατηρούνται περιοχές κοκκινωπές στο δέρμα, που συχνά ενώνονται σε πλάκες, φλύκταινες, έλκη, διαβρώσεις και υπερχρωμία. Οι αλλοιώσεις και ο κνησμός εντοπίζονται κυρίως στις μασχάλες, στην κάτω κοιλιακή χώρα, στα κάτω σημεία των άκρων και στα πτερύγια των αφτιών. Σε ένα μεγάλο ποσοστό ζώων παρατηρείται και ωτίτιδα. Η τροφική αλλεργία είναι δυνατό να επιπλακεί και με άλλες δερματοπάθειες και να δώσει έτσι ασαφή κλινική εικόνα. Αρκετοί σκύλοι παρουσιάζουν περισσότερες από τρεις κενώσεις ημερησίως, διάρροια, εμετό και τυμπανισμό.


Η "χρυσή μέθοδος" διάγνωσης

Δυστυχώς, ούτε οι αιματολογικές εξετάσεις, ούτε οι εξετάσεις του δέρματος μπορούν να μας καθορίσουν με ακρίβεια τη διάγνωση της τροφικής αλλεργίας. Η «χρυσή μέθοδος» διάγνωσης της τροφικής αλλεργίας στο σκύλο στηρίζεται στη χορήγηση τροφής που περιέχει μια νέα πρωτεΐνη, μέχρι τη βελτίωση της κλινικής εικόνας και ακολούθως στη διαπίστωση υποτροπής μετά τη χορήγηση ξανά της παλαιάς τροφής. Υπάρχουν διαφωνίες σχετικά με το αν θα πρέπει να χορηγείται εμπορική ή σπιτική υποαλλεργική τροφή και υπάρχουν και διαφορετικές απόψεις και μεταξύ των ιδιοκτητών για το αν πρέπει να μαγειρεύουν ή όχι για τα κατοικίδιά τους, έστω και προσωρινά.

Κατά τη διάρκεια της χορήγησης του υποαλλεργικού συσσιτίου δεν θα πρέπει να χορηγούνται άλλου είδους τροφές. Πιθανές αλλεργιογόνες ουσίες μπορεί να ανεβρεθούν σε φαρμακευτικές ουσίες με βελτιωτικά γεύσης, όπως είναι η οδοντόπαστα, τα ανθελμινθικά χάπια κατά των παρασίτων και φάρμακα για την καταπολέμηση διαφόρων ασθενειών.


Τρόποι αντιμετώπισης

Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι απαραίτητο να αντιμετωπιστούν συνυπάρχουσες επιπλοκές όπως δερματίτιδες ή ωτίτιδες. Σε όλες τις περιπτώσεις τα φάρμακα θα πρέπει να σταματήσουν μετά την προβλεπόμενη χρονική περίοδο και να χορηγηθεί στη συνέχεια μόνο το υποαλλεργικό φαγητό, για να ελεγχθεί η ανταπόκριση του ζώου στην αγωγή αυτή. Η διάγνωση της τροφικής αλλεργίας τεκμηριώνεται μόνο αν τα κλινικά συμπτώματα υποτροπιάζουν μετά τη χορήγηση της παλαιάς τροφής ή ορισμένων συστατικών της.
Τα τρόφιμα που χρησιμοποιούνται στα υποαλλεργικά γεύματα είναι εκείνα που δεν περιλαμβάνονταν στη προηγούμενη διατροφή του ζώου. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητη η ενημέρωση του κτηνιάτρου από τον ιδιοκτήτη, για τις διατροφικές συνήθειες του ζώου, πριν τη σύσταση του συγκεκριμένου γεύματος.
Ο κνησμός είναι ένα σύμπτωμα στο οποίο θα βασιστεί η εκτίμηση της ανταπόκρισης του ζώου. Σε περίπτωση θετικής ανταπόκρισης, η ένταση του κνησμού μειώνεται σημαντικά, ιδιαίτερα κατά τις πρώτες 20 ημέρες.

Η πρόγνωση της τροφικής αλλεργίας γενικά είναι καλή, εφόσον υπάρχει καλή συνεργασία και υπομονή από τον ιδιοκτήτη. Για τη σύνθεση ενός μόνιμου υποαλλεργικού γεύματος απαιτείται χρονικό διάστημα 4 έως 6 μηνών και μπορεί να αποτελείται από αρκετά τρόφιμα. Το γεύμα αυτό θα πρέπει να εξισορροπείται με την καθημερινή προσθήκη ιδιοσκευασμάτων που περιέχουν βιταμίνες, ανόργανα άλατα και απαραίτητα λιπαρά οξέα. Σε περίπτωση που οι ιδιοκτήτες είναι πολυάσχολοι, συνιστάται η συνεχής χορήγηση της δοκιμαστικής υποαλλεργικής τροφής, ενισχυμένης κατάλληλα με βιταμίνες, ανόργανα άλατα και απαραίτητα λιπαρά οξέα.
Η επιτυχής εξέλιξη βασίζεται στην ολοκληρωμένη διαγνωστική προσέγγιση, την ευρεία γνώση των επιλογών θεραπείας σε κάθε περίπτωση και την καλή επικοινωνία κτηνιάτρου-ιδιοκτήτη.

Κωνσταντίνα Γκιόκα
Κτηνίατρος