Οι κυνηγετικές αρετές του Κούρτσχααρ (Kurzhaar).

Ξεκινώντας αυτό το άρθρο θα ήθελα να εκφράσω την πεποίθησή μου ότι σε κάθε φυλή κυνηγετικών σκύλων υπάρχουν σκυλιά καλά, άξια κυνηγόσκυλα με μεγάλες αρετές. Αυτά τα αντιπροσωπευτικά δείγματα της φυλής που καθορίζονται από τα στάνταρτ της ράτσας πρέπει να αποτελούν τόσο
μορφολογικά όσο κι εργασιακά, τα πρότυπα σύμφωνα με τα οποία πρέπει να κάνει κανείς την επιλογή τού κυνηγόσκυλου. Βέβαια, η επιλογή αυτή καθορίζεται και από άλλους παράγοντες όπως είναι ο τρόπος κυνηγίου τού καθενός, τα είδη των θηραμάτων, ο τόπος και φυσικά η προσωπική αίσθηση του ωραίου και του αρμονικού.

Σε γενικές γραμμές, όμως, η πλειονότητα των κυνηγών έχει αποφασίσει ότι οι επικρατέστερες κυνηγετικές φυλές στην Ελλάδα είναι τέσσερεις: Pointer, English Setter, Kurzhaar και Epagnel Breton. Έτσι, οι συγκρίσεις και οι αναφορές πρέπει μοιραία να περιοριστούν σ’ αυτές τις κυνηγετικές φυλές που αποτελούν το μεγαλύτερο ποσοστό κυνηγετικών σκύλων στην Ελλάδα.

Αν και τα τελευταία 15 χρόνια έχω αφιερωθεί αποκλειστικά στην εκπαίδευση, εκτροφή και παρουσίαση Kurzhaar αλλά και στην αξιολόγησή τους σε αγώνες ως κριτής (τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό), θα πρέπει να πω ότι έχω ασχοληθεί και κυνηγήσει με Setter, Pointer, Epagnel Breton και Visla. Αφήνοντας τις προτιμήσεις αισθητικής όπου η επιλογή είναι καθαρά υποκειμενική, θα προσπαθήσω ν’ αναλύσω τους λόγους που με οδήγησαν στην επιλογή του Kurzhaar για το κυνήγι.
Κατ’ αρχήν θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι η παλιά και γελοία έκφραση για το Kurzhaar: «το μουλάρι της κυνηγεσίας», αποτελεί μια αστειότητα με τα σημερινά δεδομένα της φυλής και όσοι ακόμα το υποστηρίζουν είναι δυστυχώς εκτός πραγματικότητας και κυνηγετικής πρακτικής ή απλώς οι γνώσεις τους για το κυνήγι και τις κυνηγετικές φυλές παραμένουν στα δεδομένα της δεκαετίας του ’50, όταν και χρησιμοποιήθηκε αυτή η έκφραση.

Έχω δει πάρα πολλούς λάτρεις των αγγλικών φυλών με τη μεγάλη ταχύτητα, την ανοιχτή έρευνα και τις υπερευαίσθητες μύτες, να σέρνουν τις μπότες τους στα βουνά της Ελλάδας με σκύλους που δεν δείχνουν να έχουν κανένα από αυτά τα προτερήματα και που, αν τελικά τα είχαν, δεν θα τα ήθελαν πλέον για το κυνήγι τους. Θα ήθελα, λοιπόν, να συμβουλεύσω όλους αυτούς να δουν πιο βαθιά τα προτερήματα και τα ελαττώματα κάθε φυλής γιατί χωρίς αντικειμενική κρίση δεν υπάρχουν καλά κυνηγόσκυλα, δεν υπάρχει σωστή εκτροφή, δεν υπάρχουν σκύλοι αγώνων, ούτε μπορεί να υπάρξει κυνοφιλία…

Πιστεύω, λοιπόν, πως ένα καλό κυνηγόσκυλο (όχι σκύλος αγώνων) πρέπει να έχει απαραίτητα, σύμφωνα με την πυκνότητα των θηραμάτων σήμερα, υψηλό δείκτη ευφυΐας, μεσαίες ταχύτητες έρευνας, μεγάλα ανοίγματα, αιώνια φέρμα, αίσθηση θηράματος, εξαιρετική μύτη, άριστη χρήση του αέρα και προπαντός πάθος για κυνήγι και όχι για τρέξιμο.
Συνοψίζοντας αυτές τις αρετές, θα ήθελα να τονίσω πως η πρώτη επιλογή μου για μεσαίες ταχύτητες καθορίζεται κυρίως από το είδος των παρεδάφιων θηραμάτων στην Ελλάδα (μπεκάτσα, πέρδικα, ορτύκι, φασιανός), της εν γένει συμπεριφοράς τους και το είδος τού εδάφους όπου κυνηγιούνται. Δεν έχω δει ποτέ μου, ούτε μπορώ να φανταστώ κανέναν σκύλο να μπορεί να καλπάζει «ξέφρενα» πάνω στα βράχια κυνηγώντας ορεινή πέρδικα όλη μέρα, ούτε μπεκάτσα από την ανατολή του ήλιου μέχρι τη δύση, αλλά ούτε και ντόπια ορτύκια σε τεύτλα και καλαμιές. Πιστεύω, λοιπόν, ότι η σωστή ταχύτητα έρευνας κυνηγίου στην Ελλάδα πρέπει να είναι ήρεμος καλπασμός, με συνεχή έλεγχο των αναθυμιάσεων στον αέρα. Η κίνηση πρέπει να δηλώνει σαφώς ότι ο υπερευαίσθητος ρινικός κάλαμος και ο νους συνεργάζονται τέλεια στον εντοπισμό της παραμικρής αναθυμίασης στον αέρα που θα οδηγήσει στο θήραμα με ακρίβεια, σιγουριά και αυτοπεποίθηση. Όλα αυτά τα στοιχεία είναι και πρέπει να είναι ακριβώς το εργασιακό στάνταρτ φυλής του πραγματικού Kurzhaar σήμερα. Δείγματα φυλής που αποκλίνουν από αυτό, ως προς την ταχύτητα, είτε αυτό είναι συνεχής τριποδισμός ή αντίθετα υστερικός καλπασμός, πρέπει να καταδικάζονται και να απορρίπτονται γιατί δεν ανταποκρίνονται στα στάνταρτ της φυλής.

Όταν η επικοινωνία μύτης και νου είναι ανεπαρκής και οδηγεί σε σφάλματα, όπως ξεπέταγμα, εγκατάλειψη θηράματος ή ανασφάλεια στην παρακολούθηση του θηράματος, πρέπει να καταδικάζεται. Το Kurzhaar πρέπει να είναι ένα καλπαστικό ζώο μεσαίων ταχυτήτων, με χαρακτηριστική ικανότητα να «διαβάζει» τον κυνηγότοπο τριποδίζοντας ανά μικρά χρονικά διαστήματα, ώστε να προστατεύει την ακεραιότητα των πελμάτων του και να εξοικονομεί δυνάμεις για πολύωρα κυνήγια. Το πραγματικό Kurzhaar, κατανοώντας το είδος εργασίας που επιτελεί, πρέπει να προσαρμόζει τον τύπο της έρευνάς του και τ’ ανοίγματά του ανάλογα με το είδος του θηράματος, το είδος του κυνηγότοπου, εκτελώντας μια ευφυή και αποδοτική έρευνα, έχοντας συνεχώς επαφή με τον κυνηγό. Για κανένα λόγο δεν πρέπει να ψάχνει στα πόδια του κυνηγού ή στην ακτίνα δράσης του ντουφεκιού του, αλλά πολύ μακρύτερα απ’ αυτήν. Πρέπει, λοιπόν, να μπορεί να προσαρμόζει τη σχολαστικότητα της έρευνάς του σύμφωνα με το είδος του θηράματος, ώστε να γίνεται το κυνήγι αποτελεσματικό.
Άλλος είναι ο τρόπος έρευνας στο ορτύκι κι άλλος στην ορεινή πέρδικα ή την μπεκάτσα. Στο ορτύκι πρέπει να είναι πιο σχολαστικός –πάντα με τη χρήση του αέρα– χωρίς να καταλήγει σε υπερβολές ιχνηλασίας και κολλήματος σε αναθυμιάσεις, ενώ στην πέρδικα και μπεκάτσα (όπου η ύπαρξη του θηράματος ανιχνεύεται με άνεση), πρέπει να είναι πιο ελεύθερος, με μεγαλύτερα ανοίγματα και μεγαλύτερη πρωτοβουλία, διατηρώντας πάντα την επαφή του με τον κυναγωγό.

Η ιδιαίτερη αυτή ευφυΐα και προσαρμοστικότητα, που είναι χαρακτηριστική του Kurzhaar, είναι ένας από τους κυριότερους λόγους που αποτελεί για μένα την ιδανική επιλογή κυνηγόσκυλου. Κάτι τέτοιο είναι πάρα πολύ δύσκολο στα περισσότερα Αγγλικά σκυλιά όπου η παρορμητικότητά τους και η απληστία τους για τρέξιμο τα οδηγεί σε κατάχρηση ελευθερίας και ανεξαρτησίας σε βάρος τού τελικού αποτελέσματος. Εξάλλου θεωρώ μη επιθυμητό το βίαιο ανέβασμα στην αναθυμίαση, όπως υπαγορεύεται από το στάνταρτ της φυλής του English Pointer στο κυνήγι της μπεκάτσας, η οποία πολλές φορές είναι ανήσυχη και η συμπεριφορά της απρόβλεπτη.
Κανείς δεν μπορεί ν’ αμφισβητήσει τις αρετές των Αγγλικών κυνηγετικών φυλών. Πρέπει όμως να γίνει σαφές ότι φτιάχτηκαν για διαφορετικό σκοπό –όπως τ’ απέραντα πράσινα λιβάδια της Αγγλίας και της Ιρλανδίας, όπου το κυνήγι αρχικά σταματούσε στη φέρμα και στον πυροβολισμό. Το ότι σήμερα έχουμε καλά κυνηγόσκυλα αγγλικών φυλών οφείλεται στην εξέλιξή τους σε διαφορετικά είδη κυνηγίου. Είναι όμως εμφανείς οι καταβολές της προέλευσής τους.

Ένας σκύλος που ερευνά σε μεγάλες αποστάσεις, πρέπει να έχει εξαιρετική μύτη και αιώνια φέρμα. Δύο στοιχεία απαραίτητα σ’ ένα καλό κυνηγόσκυλο που σήμερα με σιγουριά μπορώ να πω ότι ένα καλό Kurzhaar διαθέτει και τα δύο. Πέρα απ’ αυτό, η μεγάλη δυνατότητα εκμάθησης του Kurzhaar το κάνει κατάλληλο και για άλλα είδη θηραμάτων, όπως υδρόβια και τριχωτά.
Κανείς σήμερα δεν μπορεί ν’ αμφισβητήσει την εξέλιξη του Kurzhaar τα τελευταία 20 χρόνια. Τόσο σε οσφρητική ικανότητα όσο και σε πολλές άλλες κυνηγετικές αρετές, έτσι ώστε οι κυνηγοί να έχουν στα χέρια τους έναν εξαίρετο κυνηγετικό σκύλο, ικανό να προσφέρει αποτελεσματικότητα, θέαμα, στυλ. Ένα πραγματικά όμορφο κυνήγι δίπλα σ’ έναν στοργικό σύντροφο.

Του Γ. Βασιλείου,
εκτροφέα–εκπαιδευτή