TWENTITH CENTURY DOG Ή ΑΛΛΙΩΣ : ΤΟ ΚΥΝΗΓΙ ΤΟΥ ΤΕΛΕΙΟΥ ΣΚΥΛΟΥ...

Τα τελευταία 100 χρόνια χαρακτηρίστηκαν από πολλές εξελίξεις στην επιστήμη, στην τεχνολογία, στην επικοινωνία και σε άλλους τομείς. Χαρακτηρίστηκαν όμως επίσης, και από την μεταστροφή του ρόλου που έπαιζαν οι σκύλοι, εδώ και χιλιάδες χρόνια, στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού. Μέσα στον αιώνα που πέρασε, ο σκύλος έγινε σιγά σιγά από "εργάτης" της υπαίθρου στην υπηρεσία του ανθρώπου, αχώριστος σύντροφος όλης της οικογένειας στο αστικό περιβάλλον της μεγαλούπολης.

Από τότε που ο σκύλος εξημερώθηκε και τέθηκε "στην υπηρεσία" του ανθρώπου, χρησιμοποιήθηκαν οι πολλαπλές ικανότητες και τα ένστικτά του για το κυνήγι, την καθοδήγηση κοπαδιών, τη φύλαξη περιουσιών κ.α. Ο άνθρωπος έγινε "το αφεντικό" που προσέφερε στο σκύλο τροφή και κατάλυμα και ο σκύλος "ο εργάτης" και ο πολύτιμος βοηθός σε πολλές από τις ανθρώπινες ασχολίες. Παρόλη την μακροχρόνια κοινή μας ιστορία, ο πληθυσμός των σκύλων παρέμενε πάντα χαμηλός και η "χρήση" του γινόταν ανέκαθεν με κριτήριο την εργασιακή του προσφορά.


Ποτέ άλλοτε στο παρελθόν, ο σκύλος δεν μπήκε τόσο δυναμικά στη καθημερινότητα και τα ενδιαφέροντα του ανθρώπου, όσο κατά την διάρκεια των τελευταίων 100 χρόνων. Ο πληθυσμός των σκύλων, αυξήθηκε παγκοσμίως, ακολουθώντας την πορεία της ανθρώπινης αστικοποίησης. Κατά τον 20ο αιώνα ο άνθρωπος εγκατέλειψε μαζικά την ύπαιθρο και τις αγροτικές ασχολίες, και εγκαταστάθηκε, σταδιακά, σε όλο και πιο πυκνοκατοικημένες αστικές περιοχές. Εκεί, σ' ένα περιβάλλον βιομηχανοποιημένο και στυλιζαρισμένο, ένιωσε αποκομμένος από την ύπαιθρο και τη φύση. Σαν μετανάστης δεν μπορούσε να φέρει μαζί του στον περιορισμένο χώρο της πόλης, ούτε αγρούς, ούτε δέντρα, ούτε ...χωράφια, αλλά μπορούσε να κουβαλήσει μαζί του κάποιον σκύλο, ο μοναδικός κρίκος σύνδεσης με την φύση που αποχωριζόταν.

Σήμερα, η πλειονότητα των ανθρώπων που έχουν ένα κατοικίδιο σκύλο, δεν τον χρησιμοποιούν ούτε στη μετακίνηση κοπαδιών, ούτε σε μεγάλες κυνηγετικές εξορμήσεις, ούτε για την φύλαξη μεγάλων εκτάσεων γης. Στις μέρες μας η χρήση του σκύλου καλύπτει περισσότερο άλλες ανάγκες, διαμορφωμένες από την εξέλιξη της ζωής του σύγχρονου ανθρώπου της πόλης. Εκτρέφουμε και εκπαιδεύουμε τον σκύλο, με άξονες το ισορροπημένο νευρικό σύστημα, τον ήπιο χαρακτήρα και την προσαρμοστικότητα στο περιβάλλον της μεγαλούπολης. Στην εποχή μας, η ...κυνολογική τάση που επικρατεί, περιορίζει το μέγεθος του σκύλου (έτσι ώστε να "χωράει" στα διαμερίσματα των πολυκατοικιών), μειώνει τα άγρια και επιθετικά ένστικτα (χωρίς να αλλοιώνει τον αυθεντικό τύπο) και προσπαθεί μέσα από επιλεκτικά προγράμματα εκτροφής να δημιουργήσει τον "τέλειο" σκύλο-σύντροφο.

American story...
Πριν από εκατό χρόνια, το 1900, ο Κυνολογικός Όμιλος της Αμερικής, ήταν μια "μικρή" συνομοσπονδία 59 τοπικών κλαμπ που αναγνώριζε επίσημα 43 φυλές σκύλων. Είχε ιδρυθεί 16 χρόνια νωρίτερα, κι εκείνη την χρονιά στα βιβλία του είχαν καταχωρηθεί 5.445 καθαρόαιμοι σκύλοι. Εικοσιπέντε χρόνια αργότερα μαζί με την μεγάλη ανάπτυξη του κράτους των Ηνωμένων Πολιτειών, "μεγάλωνε" και το American Kennel Club. Οι επίσημα αναγνωρισμένες φυλές το 1925 ήταν 69 και οι εγγραφές στα κυνολόγια έφθασαν τις 54.172. Το 1950 αυτοί οι αριθμοί έγιναν 104 και 251.812, ενώ το 1975 το AKC αναγνώριζε επίσημα 121 ράτσες και ο αριθμός των εγγραφών ξεπέρασε το εκατομμύριο (1.022.849).

Μέσα από την ενασχόληση του ανθρώπου με τον σκύλο, διαφαίνεται, εκτός από τον θαυμασμό του για αυτό το υπέροχο και πιστό ζώο, και η τάση του να "ελέγξει" γενετικά αυτό το είδος, με σκοπό την βελτίωση των αταβιστικών ικανοτήτων του. Βέβαια, πάντοτε ανθρώπινη επιθυμία ήταν (και είναι) η δημιουργία του τέλειου σκύλου ! Κατά καιρούς πολλές ήταν οι ράτσες που κέρδισαν προσωρινά αυτό τον τίτλο. Σύμφωνα με τους φανατικούς υποστηρικτές τους, συγκέντρωναν μεγάλο αριθμό από τις ικανότητες που έμφυτα έχει ο σκύλος, και που η πολύχρονη επιλεκτική εκτροφή και η ανθρώπινη παρέμβαση, κατάφεραν να συνθέσουν. Στη τελευταία δεκαετία του 20ου αιώνα ο "τέλειος σκύλος" για τους Αμερικανούς ιδιοκτήτες φαίνεται να είναι το Labrador Retriever. Από το 1991 η συγκεκριμένη ράτσα είναι πρώτη στις προτιμήσεις του κοινού στην Αμερική, συμπέρασμα που βγαίνει από τον αριθμό των εγγραφών στα κυνολόγια του εθνικού τους ομίλου. Επί εννέα χρόνια συνέχεια τα Λάμπραντορ είναι η δημοφιλέστερη από τις φυλές που αναγνωρίζει επίσημα το American Kennel Club (147). Με 154.897 τέτοια σκυλιά εγγεγραμμένα στο AKC το 1999, και με δεύτερο το "συγγενικό" Golden Retriever, σε μεγάλη απόσταση (62.652), τα Labs μοιάζει να κέρδισαν ένα τίτλο με θετικά και αρνητικά επακόλουθα. Το ισορροπημένο νευρικό σύστημα των Λάμπραντορ, η "εξυπνάδα" τους και η "έφεση" που δείχνουν κατά την εκπαίδευση και τον χειρισμό, η πολύ καλή κυνηγετική "μύτη" που διαθέτουν, και η προσαρμοστικότητα που επιδεικνύουν τόσο στο αστικό, όσο και στο υπαίθριο περιβάλλον, είναι μερικοί από τους λόγους που τα έφεραν στην κορυφή.

Από τα στατιστικά στοιχεία της περασμένης χρονιάς (1999) του κυνολογίου του American Kennel Club, βγαίνουν, όμως, κι άλλα συμπεράσματα. Καταρχήν ο συνολικός αριθμός των περσινών εγγραφών (1999) ήταν 1.119.620. Αυτό, προσεγγιστικά, αντιστοιχεί σε ένα 40 % των καθαρόαιμων σκύλων παγκοσμίως, μόνο για την χρονιά του 1999. Μπορεί τα Λάμπραντορ να κρατούν τα σκήπτρα τα τελευταία χρόνια, κάποιες άλλες ράτσες όμως, όπως τα Γερμανικά τσοπανόσκυλα π.χ. εμφανίζουν μειωμένο τον αριθμό τους κατά 12,35%. Με 8.070 Γερμανικούς ποιμενικούς λιγότερους, σε σχέση με το 1998, η φυλή παραμένει δημοφιλής, αφού διατηρεί την τρίτη θέση στον αμερικανικό κατάλογο, έχοντας σύνολο 57.256 εγγραφών για το 1999. Δύο άλλες ράτσες που είναι χρόνια στο τοπ τεν του AKC, τα Πουντλς και τα Ροτβάϊλερ, εμφανίζουν καθοδικές τάσεις. Τα Πουντλς (κανίς) είναι στην 6η θέση, μειωμένα κατά 11,71% με βάση το 1998, ενώ τα Ροτβάϊλερ "έπεσαν" από την 4η θέση (1998) στην 8η (1999) χάνοντας ποσοστό 24%. Κι άλλες ράτσες, αρκετά δημοφιλής κατά το πρόσφατο παρελθόν, δείχνουν σημάδια ύφεσης στις προτιμήσεις των κυνόφιλων. Τρανταχτά παραδείγματα αυτά των Chow Chows (-30,43%) και των σκύλων Δαλματίας (-52,15%) που έπεσαν από την 30η στην 40η θέση.

Παρόλη την μείωση των εγγραφών σε ορισμένες ράτσες, οι εκτροφείς των σκύλων αυτών θεωρούν το φαινόμενο θετικό, και υποστηρίζουν πως η μεγάλη δημοτικότητα που αποκτούν κάποιες φυλές, δημιουργεί προβλήματα και έχει βλαβερές συνέπειες για τα ίδια τα σκυλιά. Τα σκυλιά Δαλματίας, το 1999 είχαν 4.652 εγγραφές, τη χαμηλότερη από το 1966. Ο Charles Garvin, πρόεδρος του Αμερικάνικου ομίλου της φυλής λέει : "Λόγω της ταινίας του Ντίσνεϋ (101 σκυλιά Δαλματίας) η φυλή απέκτησε μεγάλο κοινό. Έτσι βρήκαν την ευκαιρία καιροσκόποι να μπουν στην διαδικασία εκτροφής και παράγουν σκυλιά σε μεγάλο αριθμό. Το φαινόμενο όμως ήταν παροδικό. Ο κόσμος άρχισε να "εγκαταλείπει" την φυλή, η οποία άρχισε ν' αντιμετωπίζει προβλήματα λόγω της ανεξέλεγκτης εκτροφής. Για παράδειγμα μορφολογικά προβλήματα, αλλά και φαινόμενα εγκατάλειψης σκύλων Δαλματίας Αυτά τα μειωμένα νούμερα αντιπροσωπεύουν για μας την επιστροφή σε μια πιο φυσιολογική κατάσταση.